บทบาทผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพ อาชีพผู้สร้างคุณภาพชีวิตที่ยั่งยืน

การฟื้นฟูสุขภาพต้องการการดูแลอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง ซึ่งผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพสามารถทำหน้าที่เป็นผู้สนับสนุนที่คอยดูแลให้ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เช่น การทำกายภาพบำบัดหรือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต ทำให้กระบวนการฟื้นฟูมีความต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ครอบครัวมักเป็นผู้ดูแลหลักของผู้ป่วยที่ต้องการฟื้นฟูสุขภาพ ซึ่งอาจเกิดความเหนื่อยล้าทั้งทางร่างกายและจิตใจ ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพสามารถแบ่งเบาภาระเหล่านี้ได้ โดยการช่วยดูแลผู้ป่วยในช่วงเวลาที่ครอบครัวไม่สามารถทำได้

ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพทำงานเป็นส่วนหนึ่งของทีมสุขภาพ ซึ่งช่วยลดภาระของนักกายภาพบำบัดหรือแพทย์ในการดูแลรายละเอียดเล็กน้อยของผู้ป่วย เช่น การติดตามพัฒนาการ การเตรียมอุปกรณ์ หรือการให้คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้ชีวิตประจำวัน

ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพมีบทบาทในการช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าพวกเขาไม่ได้ถูกทอดทิ้งหรือหมดคุณค่า การให้การสนับสนุนในเชิงจิตวิทยาและการสร้างกำลังใจสามารถช่วยให้ผู้ป่วยมีกำลังใจในการฟื้นตัวและใช้ชีวิตต่อไป

สำหรับผู้ป่วยที่มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว เช่น ผู้ป่วยอัมพาตหรือผู้สูงอายุ ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพมีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือกิจกรรมประจำวัน เช่น การอาบน้ำ การรับประทานอาหาร การลุกนั่ง หรือการเคลื่อนย้าย

ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพช่วยในกระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพ เช่น การช่วยผู้ป่วยออกกำลังกาย การเตรียมอุปกรณ์สำหรับฟื้นฟู หรือการแนะนำวิธีการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน

การฟื้นฟูสุขภาพต้องการการติดตามผลและปรับแผนการดูแลตามความเหมาะสม ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพมีหน้าที่สังเกตพัฒนาการของผู้ป่วย เช่น การตอบสนองต่อการบำบัด หรือปัญหาที่อาจเกิดขึ้น และรายงานข้อมูลเหล่านี้แก่ทีมสุขภาพ

ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพมีบทบาทในการสร้างความหวังและแรงจูงใจให้ผู้ป่วยเชื่อมั่นในความสามารถของตนเอง และไม่ยอมแพ้ต่อสถานการณ์ที่ยากลำบาก

1. การศึกษาและอบรม

• หลักสูตรบังคับมหาวิทยาลัยที่ได้รับการรับรอง อาทิ หลักสูตรสหวิทยาการ ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพ ีคณะวิทยาศาสตร์และโทคโนโลยี มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย จะประกอบด้วยรายวิชา รายวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับหลักการการทำงานและบทบาทของผู้ช่วยฟื้นฟูในงานกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัดงานด้านการบริการทางสุขภาพ รายวิชาที่ศึกษาถึงบทบาทของผู้ช่วยฟื้นฟู ในการทำงานร่วมกันกับแพทย์ นักกายภาพบำบัด นักกิจกรรมบำบัดและสหสาขาวิชาชีพที่ให้บริการผู้ป่วยกลุ่มโรคทางด้านกระดูกและกล้ามเนื้อ กลุ่มโรคทางด้านสมองและระบบประสาท กลุ่มโรคทางด้านระบบหัวใจและหลอดเลือด แนวทางการฟื้นฟูบำบัดที่ให้บริการผู้ป่วยสูงอายุ จิตวิทยาในการสื่อสารและการผสมผสานทฤษฎีในการนำไปปรับใช้สำหรับการเข้าสังคมและการทำงานร่วมกัน และรายวิชาฝึกปฏิบัติงานทางคลินิก ได้แก่ การสร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย การจัดการเอกสารและเครื่องมือต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง การจัดเตรียมและทักษะการช่วยเหลือผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องปลอดภัย รวมถึงปฏิบัติตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
• หลักสูตรอบรมเพื่อเพิ่มทักษะการประกอบอาชีพระยะสั้นจากสถาบันที่ได้รับการรับรอง เช่น การดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง การฟื้นฟูผู้ป่วยหลังผ่าตัด การดูแลผู้สูงอายุ การดูแลเด็ก
• หลักสูตรที่เน้นความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน เช่น การฟื้นฟูในเด็กพิเศษ หรือผู้ป่วยจิตเวช

2. โอกาสการทำงาน
ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพสามารถทำงานในหลากหลายสถานที่ เช่น

• หลักสูตรบังคับมหาวิทยาลัยที่ได้รับการรับรอง อาทิ หลักสูตรสหวิทยาการ ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพ ีคณะวิทยาศาสตร์และโทคโนโลยี มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย จะประกอบด้วยรายวิชา รายวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับหลักการการทำงานและบทบาทของผู้ช่วยฟื้นฟูในงานกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัดงานด้านการบริการทางสุขภาพ รายวิชาที่ศึกษาถึงบทบาทของผู้ช่วยฟื้นฟู ในการทำงานร่วมกันกับแพทย์ นักกายภาพบำบัด นักกิจกรรมบำบัดและสหสาขาวิชาชีพที่ให้บริการผู้ป่วยกลุ่มโรคทางด้านกระดูกและกล้ามเนื้อ กลุ่มโรคทางด้านสมองและระบบประสาท กลุ่มโรคทางด้านระบบหัวใจและหลอดเลือด แนวทางการฟื้นฟูบำบัดที่ให้บริการผู้ป่วยสูงอายุ จิตวิทยาในการสื่อสารและการผสมผสานทฤษฎีในการนำไปปรับใช้สำหรับการเข้าสังคมและการทำงานร่วมกัน และรายวิชาฝึกปฏิบัติงานทางคลินิก ได้แก่ การสร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย การจัดการเอกสารและเครื่องมือต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง การจัดเตรียมและทักษะการช่วยเหลือผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องปลอดภัย รวมถึงปฏิบัติตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
• โรงพยาบาลหรือคลินิกฟื้นฟู
• ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหรือสถานดูแลคนพิการ
• การเป็นผู้ช่วยส่วนตัวสำหรับผู้ป่วย
• การดูแลผู้ป่วยที่บ้าน
• ผู้ออกแบบและให้คำปรึกษาเรื่องการฟื้นฟูสุขภาพ

1. ความมุ่งเน้นในหน้าที่

• ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพ มุ่งเน้นไปที่การทำงานร่วมกับสหสาขาวิชาชีพเพื่อช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายและจิตใจ การดูแลสุขภาพทั่วไป เช่น การร่วมให้การดูแลผู้ป่วยระบบกระดูกกล้ามเนื้อ เจ็บปวดจากการทำงาน กีฬา ระบบประสาท ระบบหัวใจและหลอดเลือด ผู้สูงอายุและเด็ก การสนับสนุนการออกกำลังกาย การฝึกกิจกรรมชีวิตประจำวัน รวมถึงการตรวจสัญญาณชีพ การดูแลช่วยเหลือการทำหัตการ การให้ยา การดูแลผู้ป่วยภาวะวิกฤติร่วมกับสหสาขาวิชาชีพ
• ผู้ช่วยพยาบาล มีหน้าที่หลักโดยเน้นในการดูแลด้านสุขภาพทั่วไป เช่น การให้ยา การตรวจวัดสัญญาณชีพ และการดูแลแผล เป็นหลัก

2. ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน

• ผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพเน้นการช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตอย่างมีประสิทธิภาพรวมถึง ป้องกัน แนะนำ ฟื้นฟู ซึ่งใช้เวลาในการเรียนและฝึกประสบการณ์ทางการแพทย์องค์รวม 3-4 ปี (หลักสูตรปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาสหวิทยาการ)
• ผู้ช่วยพยาบาลเน้นการดูแลในเชิงการรักษาและป้องกันโรค หลักสูตรระยะสั้นใช้เวลา 3-6 เดือน (ประกาศนียบัตรผู้ช่วยพยาบาล)

1. การศึกษาเพิ่มเติม

• เรียนต่อในสาขาที่เกี่ยวข้อง เช่น กายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด หรือจิตวิทยา
• อบรมในหลักสูตรเฉพาะทาง เช่น การฟื้นฟูผู้ป่วยหลังการผ่าตัดหัวใจ หรือการฟื้นฟูในผู้สูงอายุ การดูแลเด็ก การส่งเสริมสุขภาพองค์รวม

2. การเลื่อนตำแหน่งหรืออาชีพในการปฏิบัติงาน

• พัฒนาไปสู่การเป็นผู้จัดการทีมฟื้นฟู
• ผู้ช่วยแพทย์ ทำงานร่วมกับนักกายภาพบำบัด นักกิจกรรมบำบัด นักจิตวิทยา
• Case manager
• การเป็นที่ปรึกษาหรือผู้ฝึกอบรมสำหรับบุคลากรที่สนใจในสายงานนี้
• อาจารย์ที่ปรึกษาในการฝึกงาน

เนื่องจากความต้องการผู้ช่วยฟื้นฟูสุขภาพมีเพิ่มขึ้นทั่วโลก ผู้ที่มีทักษะและความเชี่ยวชาญสูงสามารถทำงานในต่างประเทศหรือองค์กรระหว่างประเทศได้